گروه سیاسی مشرق _"علی مطهری" که خودش را "فرزند نفر دوم نظام" می داند همچنان در برخوردهای سیاسی و رسانه ای خود ساده و بی آلایش عمل می کند.در خانه خودش پذیرای ما شد و به سوالاتمان با تأمل پاسخ داد.
برای انتخابات آتی، نظر مثبتی نسبت به هاشمی رفسنجانی دارد و این را می شود به راحتی از لابه لای صحبت هایش نیز فهمید.
علی مطهری، هنگام مصاحبه کُتی را به تن کرده بود که حالا دیگر تا حدی مندرس می نمود اما همان کت چهارخانه کمرنگی بود که او هنگام مناظره ها و سخنرانی هایش در هنگام انتخابات مجلس نهم بر تن کرده بود.
آنچه که در ادامه می خوانید متن کامل گفت و گوی ما با دکتر علی مطهری است.

***
مشرق: شما بیشتر خودتان را  یک چهره فرهنگی می دانید یا سیاسی ؟! در واقع فکر می کنید مردم بیشتر شما را با چه چهره ای می شناسند؟

مطهری: تا قبل از ورود به مجلس چهره من بیشتر فرهنگی بود و در مواردی که مرا به دانشگاه ها و مراكز سپاه و غيره دعوت می کردند به عنوان یک چهره فرهنگی دعوت می کردند اما بعد از ورود به مجلس، وجه سیاسی‌ام بر وجه فرهنگی چربیده است و الان به من بیشتر به عنوان یک چهره سیاسی نگاه می کنند .

مشرق: پس اعتقاد دارید که الان یک چهره سیاسی هستید ؟!

مطهری: بله سیاسی شده ام.

مشرق: این چهره سیاسی از دید مردم اصولگراست یا اصلاح طلب ؟!

مطهری: فکر می کنم به عنوان یک چهره سیاسی مستقل نگاه می کنند که نه اصولگراست و نه اصلاح طلب و به یک معنی هم اصول گراست هم اصلاح طلب.

مشرق: شما در مجلس عضو کدام فراکسیون هستید ؟

مطهری: من عضو هیچ کدام از این دو فراکسیون نیستم (رهروان ولايت و اصولگرایان) اما خب به رهروان نزدیک تر هستم.

مشرق: یعنی در رهروان عضویت ندارید ؟!

یادم نمی آید که امضاء کرده باشم ولی شاید همان اوایل امضا کرده باشم .

مشرق: یعنی واقعا یادتان نیست که فرم عضویت در فراکسیون رهروان را امضا کرده اید یا نه ؟

مطهری: یادم نیست. يك فرمي بود از طرف فراكسيون رهروان ولايت كه در آن نوشته شده بود خواهان عضويت در كدام كميسيون هستيد. نمي‌دانم اين به معني عضويت است يا نه. ولی به هر حال عضو نیستم.

مشرق: صحبتهایی هم وجود داشت که خودتان قصد دارید یک فراکسیون راه بیاندازید ؟!

مطهری: بله. می خواستیم فراکسیونی به نام صدای ملت راه بیاندازیم منتها من احساس کردم ممکن است سبب تضعیف فراکسیون رهروان ولایت بشود . لذا فعلا دست نگه داشته‌ایم. ولی شاید این کار را بکنیم .

*ناخودآگاه مبانی فکری شهید مطهری را مطرح می کنم!

مشرق: موتیوِ نگاه فرهنگی شما در مقولاتی مثل آزادی بیان، مثل رسانه و حجاب دقیقاً چیست؟ و فکر می کنید نظریات شما در قبال این مسائل نشأت گرفته از کجاست و به چه فکری نزدیک تر است ؟

مطهری: ببینید ، بخش اعظم تفکر من متاثر از تفکر شهید مطهری است. حتی به طور ناخودآگاه مبانی فکری ایشان را بیان می کنم .

مشرق:‌ چگونه ممکن است که به صورت ناخود آگاه این فکرها را مطرح می کنید ؟

مطهری: برای اینکه از همان ابتدای شهادت ایشان تا به امروز، همیشه در حال تدوین يا كار كردن روي آثار ایشان بوده‌ام و هرجا که خواسته‌ام وارد یک مسئله فکری و فرهنگی بشوم به طور طبيعي و گاهي ناخودآگاه آن معانی در ذهنم زنده می‌شود و همانها را دنبال می‌کنم. لذا نگاه من به مسئله آزادی بیان، حجاب، رسانه و مانند اینها بيشتر ناشي از تفکر شهید مطهری است.

مشرق: اگر بخواهیم وارد مثال شویم در حال حاضر به نظر شما وضعیت حجاب در جامعه چگونه است؟ به هرحال ما تنها کشور اسلامی هستیم که برخی زنان در آن قسمتی از موهای خود را عیان می‌کنند و این مسئله مشهور است. با توجه به نگاه شهید مطهری این مسئله را چطور ارزیابی میکنید؟

مطهری: ببینید مسئله حجاب و پوشش اسلامی در کشور ما، اگر تمام شهرها و روستاهای ایران را در نظر بگیریم، در مجموع نمی توانیم بگوییم وضعیت نامطلوبی دارد و مي‌توان گفت خوب است. آنچه که مقداری وضعیت را ناخوشایند کرده برخی موارد ناهنجاری است که در بسیاری از شهرهای بزرگ خصوصا تهران دیده می شود .
یعنی شما مثلا در خیابان که حرکت می کنید، در مجموع وضعیت آنچنان اسفناک نیست، اما یک مرتبه به موردی برخورد می کنید که احساس می کنید در اروپا هستید. معتقدم براي این موارد تدبير مناسبي نشده و البته ریشه اصلی آن را هم این می دانم که افرادی که سهل انگار در مسئله حجاب هستند احساس کرده‌اند که شکافی در درون حاکمیت نسبت به اين موضوع وجود دارد .

مشرق: از چه زمانی به این احساس رسیدند به نظر شما؟ آیا منظورتان دولت آقای احمدی نژاد است.  یعنی فکر می کنید قبل از این نبوده ؟

مطهری: بله. در دوره ایشان . در دوره اصلاحات به شکل دیگری بود . در دوره آقای احمدی نژاد، این افراد احساس کردند که دولت نسبت به این موضوع جدي نيست، قائل به تسامح و تساهل است و این امر را اساساً مهم نمی داند و قائل به نظارت بر آن نیست و از طرفی بخش دیگر حکومت مصمم است كه حتما بر این مسئله نظارت کند و حداقلِ پوشش اسلامی در جامعه رعایت شود .

مشرق: یعنی شما می‌گویید این بدحجابی‌هایی که بعضاً دیده می شود، اتفاقی است و ناشی از تصور بروز دوگانگی است ؟

مطهری: بله. همه گیر نیست و این طور نیست که نهضتی در کشور علیه حجاب وجود داشته باشد. ولی خب به هر حال در شهرهای بزرگ به موارد ناهنجار، زیاد بر می‌خوریم و این بالاخره یک معضل است و عرض کردم که ریشه آن بیشتر در همین است که عده ای احساس می‌کنند حکومت در این مسئله دو بخش شده و دچار اختلاف است .
یعنی در واقع آن چراغ سبزها و علامت‌های مثبتی که از طرف دولت به اینها داده شده خود به خود این افراد را به این وضعیت تشویق و تشجیع کرده و البته با توجه به سخنان رئيس جمهور به نظر من حق هم دارند .

مشرق: همین بد حجابها ؟!

مطهری: بله. از این نظر حق دارند که مثلا حدود سه سال پیش آقای رئیس جمهور در مصاحبه زنده تلویزیونی وقتی راجع به اجراي قانون عفاف و حجاب از ايشان سوال شد، گفتند که اصلا چنین چیزی (نظارت بر مسئله حجاب) وظیفه دولت نیست، فقط باید کار فرهنگی بشود و کار نیروی انتظامی را هم زیر سوال بردند .
در موارد دیگری هم ایشان علامت هایی دادند. از همه مهمتر در روز سوال مجلس از رئيس جمهور بود كه  یکی از سوالات درباره همين موضوع بود . شما حتما دیدید که ایشان در پاسخ به این سوال گفتند که "اينقدر گیر ندید، بذارید جوونا خوش باشن ... مگه خود شماها گناه نمی کنید ؟ ... واعظان کین جلوه در محراب و منبر می کنند ...". خب وقتی رئیس جمهور یک کشوری چنین حرف‌هایی بزند، فردي که در مسئله حجاب سهل انگار است طبیعی است که تشویق می شود. من شخصاً معتقدم تا وقتی که این دولت بر سر کار است ...

مشرق: منظورتان 8- 9 ماه آینده است ؟

مطهری: هر طور كه اتفاق بيفتد، كار اساسي در اين زمينه نمي‌توان كرد.


مشرق: تحلیل شما از وضعیت فعلی سینمای ایران چیست؟

مطهری: (تفکر طولانی...) در سینمای ما برخی فیلم های فاخر ساخته شده است مثل فیلم ملک سلیمان یا فیلم حضرت مریم. از آن طرف، فیلم هایی که صرفا براي سرگرمی ساخته می شوند و گاهي پيام منفي دارند كم نيستند.

مشرق: آن فیلم های فاخری که اشاره می کنید، درصد فراوانیشان چقدر است ؟ آنقدر هست که به سینمای ما اعتبار بدهد؟

مطهری : خیر، خیلی کم است .

مشرق: دلیلش را چه چیزی می دانید ؟

مطهری: من فکر می کنم عملکرد وزارت ارشاد زیاد خوب نبوده و فيلمسازان را در مسير درست، خوب هدايت نكرده. نگاه فرهنگي ليبرالي آقايان مشائي و احمدي‌نژاد هم بر ارشاد تحميل مي‌شود و گاهي وزير از خود اختياري ندارد. 

مشرق: یعنی اعتقاد دارید تقصیر در این زمینه متوجه دولت است ؟

مطهری: بله. در مجموع تقصیر از مدیریت ضعیف ارشاد است. در دوره اصلاحات، آنها یک تفکر خاص داشتند و قائل به بسیاری از خطوط قرمز نبودند. خب، در آن دوره ما توقع زیادی هم نداشتیم ولی در این دوره به عنوان یک دولت اصولگرا و حزب‌اللهي توقع مردم چيز دیگری بود اما این دولت  تقریبا در همان مسیر دولت اصلاحات و گاهي بدتر حرکت می کند.

مشرق: منظورتان محتوای فیلم هاست ؟

مطهری: بله. منظورم محتوای فیلم هاست و ریشه را هم این می دانم که فیلمنامه‌ها در همان ابتدا که می خواهند به تصویب برسند، آنچنان مورد دقت و ریزبینی قرار نمی گیرند. معمولاً خلاصه و طرح فیلمنامه تصویب می شود اما آنچه که در نهایت ساخته می شود گاهي 50 درصد با طرح کلی متفاوت است. 

مشرق: و شما این را ناشی از مدیریت می دانید ؟!

مطهری : بله . این ناشی از مدیریت است . ضمن اینکه نظارت در حین ساخت هم وجود ندارد.

یعنی اصلاً گاهی فیلم یک چیز دیگری می شود و بعد که ساخته می شود می گویند: خب حالا که ساخته شده و مثلاً 3 میلیارد تومان هزينه شده، حیف است که نمایش داده نشود. حالا بیایید یک نمایش محدود بدهید تا خرج خودش را دربیاورد. چون بالاخره تهیه کننده باید دیون خودش را پرداخت کند .
ما دائما با این پدیده مواجه هستیم. لذا می بینید فیلم هایی که هیچ پیام و ایده ای در آنها نیست يا پيام منفي دارند زیاد می شوند. مثلا اخيرا فيلمي ساخته شد كه حوزه‌ هنري از اكران آن در سينماهاي خود خودداري كرد. در اين فيلم اين طور القا مي‌شود كه اگر مردي همسر دوم اختيار كرد، همسرش حق دارد با مرد ديگري رابطه نامشروع برقرار كند، درست خلاف نظر اسلام . معلوم است كه نظارت درستي بر فيلمنامه اعمال نشده است.

مشرق: در موقعیت فعلی فکر می کنید کسی در کشور باشد که افکار و آرای او شباهت زیادی با شهید مطهری داشته باشد ؟

مطهری : (تفکر طولانی...) سوالات سخت می پرسید (با خنده...)

مشرق:‌ خب، آمده ایم سوال سخت بپرسیم!

مطهری: (تفکر طولانی...)

مشرق: یعنی شما اگر الان بخواهید کتاب های شخصی را به عنوان بدیل شهید مطهری به من معرفی کنید کتاب های چه کسی را معرفی می کنید ؟ توصیه می کنید حرفهای چه کسی را گوش کنیم ؟

مطهری: من یک شخصیتی که جامعیت شهید مطهری را داشته باشد، سراغ ندارم راستش را بخواهید. ولی  کسانی را که در بعضی جهات شبیه ایشان هستند, داریم.

مشرق: مثلا چه کسانی ؟!

مطهری: مثلا خود رهبر انقلاب در بحث بیداری اسلامی و نوع نگاه به دنیای اسلام و نگاه فرهنگي به جامعه و تأكيد بر سبك زندگي اسلامي. ایشان وقتی راجع به بیداری اسلامی صحبت می کنند، من خیلی به یاد مطالب شهید مطهری و سيد جمال‌الدين اسدآبادي می افتم . همان نگاه را دارند .

مشرق: الان اگر شما بخواهید به کسی چند کتاب را برای مطالعه توصیه کنید ، چه کتابهایی را معرفی می کنید ؟

مطهری: (تفکر طولانی...)

مشرق: آخرین کتابی که خودتان با علاقه خواندید چه کتابی بوده ؟

مطهری: راستش را بخواهید، من از وقتي وارد عالم سیاست شده ام فرصت نمی کنم که زیاد کتاب بخوانم و بیشتر وقتم صرف خواندن گزارشات و ...  می شود .

مشرق: فکر می کنید چه تفکری شهید مطهری را به شهادت رساند؟ به هر حال ایشان قلب تپنده تفکر و فرهنگ انقلاب ما بودند . دشمنان این تفکر را شهید کردند. آنهایی که این کار را کردند چه تفکری داشتند ؟

مطهری: آن کسانی که ایشان را ترور کردند در واقع تفکرشان این بود که باید اسلام را باب طبع روز کنیم  برای اینکه بهتر بتوانیم نسل جوان را جذب کنیم . آنها روحانيت را به عنوان كارشناس رسمي دين قبول نداشتند و خودشان را در شناخت اسلام خودكفا مي‌دانستند.

مشرق: یعنی گروهک فرقان اینگونه فکر می کرد؟

مطهری: بله.  منتها باب طبع روز در آن زمان یک چیز بود و امروز یک چیز دیگر است. آنچه که آن روز مورد توجه انقلابیون و دانشجویان بود مباحثی مثل مارکسیسم بود که علم مبارزه معرفی می شد . آنها می گفتند ما ضمن اینکه اسلام را قبول داریم، مارکسیسم را هم به عنوان علم مبارزه می پذیریم لذا یک مکتب التقاطی درست کردند و قرآن را هم بر اساس یافته های مارکسیستی خودشان تفسیر می کردند، تفسیر طبقاتی می کردند و بالاخره مبارزه شهید مطهری با این تفکر سبب شهادتشان شد . بر خلاف آنچه که مشهور است كه فرقان یک گروه متحجّر و خوارج صفت بود، فرقان اتفاقا یک گروه روشنفکر بود که نهاد روحانیت را از اساس قبول نداشت. البته بعضی ویژگی های خوارج مثل تعصب و كوردلي و تصلّب در اینها بود اما اینکه بگوییم  اینها از نظر تفکر هم مثل خوارج بودند؛ خیر، اینطور نبود.
شهید مطهری کل حرفشان این بود که باید به اسلام به عنوان یک مکتب و يك كل تجزيه‌ناپذير نگاه کرد و باید به اسلام اعتماد داشت و فکر نکنیم که اسلام برای حل معضلات اجتماعی کافی نیست و باید از مکاتب دیگر کمک بگیریم و یک مکتب جدید بسازیم .
اما امروز آن حرف هاي فرقان به شکل‌های دیگری مطرح می شود .

مشرق: یعنی می خواهید بگویید آن تفکر همچنان ادامه دارد ؟!

مطهری : بله. به اشکال دیگری . مثلا همین بحث مکتب ایران که آقای مشایی مطرح می کند،  این خودش انحراف است و انحراف بزرگی هم هست . استدلال‌شان اين است كه چون از اسلام برداشتهاي مختلفي مثل برداشت القاعده و طالبان مي‌شود، ما نبايد از مكتب اسلام بگوييم بلكه بايد از مكتب ايران و حداكثر از برداشت ايراني از اسلام بگوييم، يا بايد به جاي اسلام از توحيد و عدالت و آزادي و عشق به انسانها بگوييم تا دنيا بپذيرد. همان كاري كه آقاي احمدي‌نژاد در نطق‌هايش انجام مي‌دهد. اين هم به شكلي باب طبع زمان كردن اسلام است.

*تفکر انحرافی ناشی از مشایی است

مشرق: شما لفظ انحراف را به کار بردید. یعنی به آن معتقد هستید ؟

مطهری: من تفکر انحرافی را قبول دارم و می گویم ناشی از آقای مشایی است و آقای احمدی نژاد هم چون تحت تاثیر مشایی است در حال ترویج همان تفکر است.
تفکر انحرافی وجود دارد ولی اینکه یک گروه انحرافی به عنوان حزب و جریان سياسي وجود داشته باشد این چندان برای من روشن نیست اما آن چیزی که مسلم است این است که یک تفکر انحرافی وجود دارد.
شاید خیلی از مردم ما توجه نکنند اما این حرفهایی که اقای احمدی نژاد می زند؛ مثلاً می گوید ما بیایيم توحید، آزادی و عشق را ترویج کنیم و اسلام هم همین  است و مسیحی ها و يهوديها هم همین را می گويند؛ این حرف بسیار خطرناکی است و چون رئیس جمهور این حرف را می زند ما عکس العمل نشان می دهیم والّا اگر کس دیگری بود مهم نبود . این مسائل خیلی مهم است و شاید بیش از همه آیت الله مصباح به این خطر توجه کرد . البته به نظر من ايشان هم دير اعلام‌نظر كردند.

مشرق: که گفتند انحراف از فتنه خطر ناک تر است ؟

مطهری: بله. به نظر من ایشان بیش از همه به این مسئله توجه کردند و این، توجه درستی هم هست.

مشرق: شما چه اعتقادی دارید؟  فکر می کنید  فتنه خطرناک تر است یا انحراف؟

مطهری : راستش را بخواهید من معتقدم فتنه را همه با هم ساختیم. البته اگر منظورتان فتنه خارجی است ...

مشرق : خیر. منظورم دقیقا فتنه داخلی است.

مطهری: من اصلا قائل به فتنه داخلی نیستم.

مشرق: فکر می کنم این صحبت را برای اولین بار باشد که مطرح می کنید ؟!

مطهری: نه، قبلا هم گفته‌ام، قائل به فتنه‌اي كه قبلا طراحي شده باشد نيستم، بلكه مجموع عملكرد طرفين، فتنه را آفريد. اين طور نبود كه یک گروه منسجمی به دنبال براندازی نظام بودند. به طور كلي غیر از گروه‌هایی مثل پژاک و منافقين، گروه برانداز نداريم.

مشرق: عمل عده ای به نسخه های بر اندازی خارجی را آیا فتنه نمی دانید ؟

مطهری: اين مطلب ثابت نشده! معتقدم که خیلی از اینها را خود ما هُل دادیم و برانداز كرديم.

مشرق: سوال من این است که شما این رخدادها را فتنه می دانید ؟!

مطهری :بله فتنه مي‌دانم اما نه فتنه طراحي شده از قبل، بلكه مجموع عملكرد آنها و برخی از مسئولان، فتنه را ايجاد كرد.

مشرق: پس یعنی شما لااقل یک تعریف از فتنه برای خود دارید .این تعریف را برای ما بگویید. 

مطهری: فتنه، همان‌طور که در نهج البلاغه آمده، در جايی است که حوادث اجتماعی به گونه ای شود که حق و باطل با هم مخلوط شوند و تشخيص حق از باطل مشكل باشد. غبار فضا را بگیرد به گونه ای که انسان متوجه نشود چه می گذرد. مثل یک میدان جنگ که دو جنگاور با هم می جنگند و گرد و غبار بلند می شود و مشخص نیست چه کسی پیروز است. باید صبر کرد تا گرد و غبار بخوابد آنگاه بفهمیم کدامیک پیروز شده اند ؟
فتنه به این معنی را قبول دارم و معتقدم که در سال 88 هم اتفاق افتاد. یعنی  فضاي سياسي غبارآلود شد و خیلی ها واقعاً نمی توانستند تشخیص بدهند که حق با کدام طرف است . به هر حال قائل به فتنه گر داخلي نيستم. رهبري هم يك بار فرمودند «اين كه مي‌گوييم سران فتنه، منظور افراد داخلي نيستند.» من معتقد نیستم که کسانی از ابتدا با همین نیت آمده بودند . بلکه می گویم ما آنها را به سوي دشمني با نظام هُل دادیم.

مشرق: شما خطرناک ترین تهدید فراروی نظام جمهوری اسلامی ایران را چه می دانید ؟

مطهری: خطرناک ترین تهدید به نظر من به وجود آمدن تفرقه است و ریشه تفرقه هم هواهای نفسانی است. یعنی ما خلوص نیت خود را از دست بدهیم و قدرت پرستي جای کار برای خدا را بگیرد .
شهید مطهری یک جمله ای دارند که می گویند "یک انقلاب مذهبی با کم شدن خلوص نیتها خیلی زود از بین می رود". وقتی مردم حس کنند سران انقلاب همگی رفته اند سراغ قدرت پرستي و آن خلوص نیت اولیه از بین رفته، این انقلاب خیلی زود لطمه می‌خورد، زودتر از یک انقلاب غیر مذهبی . چون آن انقلاب غیر مذهبی از ابتدا ادعای خدا و پيغمبر نداشته .
من معتقدم بسیاری از زمینه‌های تفرقه‌ای که امروز وجود دارد ناشی از هواهای نفسانی است و این خیلی خطرناک است. انحراف فرهنگی هم خطر زیادی دارد و ممکن است کم کم مسیر انقلاب را تغییر دهد . مثل اینکه سبک زندگی غربی بیاید و کم کم جایگزین سبک زندگی اسلامی بشود و مسئولان فرهنگی ما هم به تدريج حساسیت ها و اصالتهای خود را از دست بدهند .



*خاطره علی مطهری از دوران دانشجویی احمدی نژاد

مشرق: شما در دوران دانشجویی با آقای احمدی نژاد همکلاس بوده اید. این قضیه درست است ؟

مطهری: من در سال 55 وارد دانشکده فنی دانشگاه تبریز شدم و مهندسي مکانیک می خواندم. در سال 58 که پدرم شهید شدند، خانواده و برخی شاگردان استاد به ما گفتند که شما حتما باید برگردید تهران تا هم در کنار خانواده باشید و هم متولی آثار باقیمانده از شهید باشید. ما هم آمدیم و من وارد دانشگاه علم و صنعت شدم.
در آنجا به مدت دو ترم تحصیلی حضور داشتم  که منتهي به انقلاب  فرهنگی و تعطيلي دانشگاه‌ها شد. در آن دو ترم آقای احمدی نژاد هم در همان دانشگاه بودند .

مشرق: هم دانشکده یا هم کلاسی ؟

مطهری : هم دانشکده نبودیم. ما دانشکده مکانیک بودیم، ایشان دانشکده راه و ساختمان .

مشرق: خاطره ای از ایشان دارید ؟

مطهری: خیر . من آن موقع چندان با ایشان نزدیک نبودم . فقط گاهی می دیدمشان.

مشرق: ایشان را از کجا می‌شناختید؟ به هر حال شما فرزند شهید مطهری و یک چهره شناخته شده بودید. اما آقای احمدی نژاد آیا وجهه خاصی داشتند ؟

مطهری : من ایشان را زیاد نمی شناختم فقط گاهی در مسجد می دیدم . ولی مثلا آنجا آقای محصولی را می شناختم . آقای حمید زاده هم بود .آقای هاشمي ثمره و چند تن دیگر.

مشرق: یعنی آقای احمدی نژاد را فقط در مسجد می دیدید که مشغول  نماز خواندن است ؟!

مطهری: (خنده ...) بله ، به هر حال گاهی می دیدیم .

مشرق: ایشان را به اسم هم می شناختید ؟

مطهری: شاید به اسم هم نمی شناختم . به هر حال من تا آمدم که با بچه های آنجا آشنا بشوم، خوردیم به انقلاب فرهنگی و دانشگاه ها  تعطیل شد .

مشرق: فکر می کنید اگر آشنا می شدید با هم، دوست هم می شدید ؟

مطهری: بله ممکن بود . آن موقع روحیات ایشان آنطور که نقل می شود متفاوت بود . برخی از دوستان ما در علم و صنعت می گویند ایشان اگر یک خانم بد حجابی را می‌دید آنجا دعوا راه می انداخت . می گویند خیلی تیپ انصاری! داشت اما الآن یک تیپ دیگری شده است . (خنده...)

*حکم حکومتی ولی فقیه را باید اجرا کرد

مشرق: اگر رهبری درباره موضوعی حکم حکومتی بدهند شما چه عکس العملی نشان می دهید . آیا به آن عمل می کنید یا خیر ؟

مطهری: بله. باید اجرا کرد. در واقع مرز التزام به ولایت فقیه، حکم حکومتی است اگرچه ما قانع نشده باشیم و راضی نباشیم. و رمز قدرت ولایت فقیه هم همین است. اگر بنا باشد ما در آنجا هم بخواهیم ان قلت داشته باشیم کار به سامان نمی رسد. ضمن اینکه در همه کشورها بالاخره یک پایانی برای همه امور هست. مثلاً در آمریکا هم رئیس جمهور می تواند مصوبه كنگره را وتو کند.

مشرق: فکر می کنید کدام جریان و گفتمان، پیروز انتخابات ریاست جمهوری دولت یازدهم می شود ؟

مطهری: من فکر می کنم کسی پیروز می شود که فرد معتدل و مستقلی باشد و گفتمان اقتصادي و فرهنگي درستي را مطرح كند.

مشرق: مستقل نزدیک به چه کسی ؟ به اصلاح طلبان یا اصولگرایان ؟

مطهری: فرق نمي‌كند. منظورم کسی است که مستقل است و اعتقادی به این دسته بندی ها ندارد و تعصّبی هم نسبت به گروه خاصي ندارد.

مشرق: اولویت کاري رئيس جمهور آينده چه بايد باشد؟

مطهری: سروسامان دادن به اقتصاد كشور، جلب بيشتر اعتماد مردم، تعقيب شعارهای اوليه انقلاب، اجرای قانون و توجه به حقوق مردم و هويت اسلامي جامعه.

مشرق: از چهره هایی که هم اکنون به عنوان کاندیدای انتخابات مطرح هستند . شانس کدامیک را برای برنده شدن بیشتر می دانید ؟

مطهری: مایل نیستم اسم افراد را ببرم ضمن اینکه هنوز همه كانديداها مشخص نشده اند .

مشرق: مایل هم نیستید، بگویید چه کسی مطلوب شخص شماست ؟

مطهری: خیر مایل نیستم .

مشرق: آن شخص مطلوبی که نمی خواهید نامش را ببرید الآن در میان کاندیداهای فعلی هست ؟

مطهری: (خنده ... ) خب بعضی ها معلوم نیست که می آیند یا نه؟! هی می گویند فلانی می آید، نمی آید... خلاصه هنوز زود است .

مشرق: یعنی شما هنوز فکر نکرده اید چه کسی مطلوب شماست ؟

مطهری : حالا شما از ما حرف نکشید. اگر لازم بود در موقع مقتضی خواهم گفت .

مشرق: شما جبهه نرفته اید، درست است ؟

مطهری: بله

مشرق: اگر احیانا دوباره جنگ بشود عازم جبهه می شوید ؟

مطهری: بله. ان‌شاءالله. البته من جبهه رفته‌ام. منتها برای سخنرانی نه برای جنگ. علت اینکه من نرفتم همین مسئله آثار پدر بود که به شدت مشغول تنظیم آنها بودم. و یکی دو بار هم که به صورت جدی عازم رفتن شدیم، دیگران مانع شدند و گفتند شما که پدرتان شهید شده نیازی به رفتنتان نیست.
البته این یک نقص است. یعنی هر کس که به جبهه نرفته این نقص را دارد چون آن کمالی که با جهاد در راه خدا در انسان پیدا می شود از راه های دیگر پیدا نمی شود . یعنی کسی که در میدان جنگ شرکت نکرده باشد, نمی تواند از راه ديگر مثلا مطالعه کتاب، همان کمالات را به دست بیاورد. پيغمبر اكرم فرمود هركس جهاد نكرده باشد و حتي نيت جهاد هم نداشته باشد با شعبه‌اي از نفاق از دنيا مي‌رود.
ولی من دوست دارم اگر بناست یک وقتی جنگ شود آدم مثلا در جنگ با اسرائیل شركت كند و شهید شود .

مشرق: خب مثلا غیر از اسرائیل ممکن است ما با کجا بجنگیم که شما اولویت کمتری به آن می‌دهید ؟!

مطهری : مثلا جنگ با همسایه ها گزینه اول نیست.

مشرق: جنگ با صهیونیست ها بهتر است یا با آمریکا ؟

مطهری: تقریبا هر دو یکی هستند گرچه مردم آمريكا با مردم اسرائيل متفاوت اند، مردم اسرائيل اشغال كننده سرزمين اسلامي به شمار مي روند ولي مردم آمريكا نه.

مشرق: بچه هایتان را هم به جنگ می فرستید؟

مطهری: دوست دارم آنها هم مانند ساير مردم بروند. ما حتی در ماجرای اعزام نمایندگان با كشتي به غزه ثبت نام کردیم و قرار شد چهار نفر برویم. این در حالی بود که امکان بازنگشتن‌مان هم وجود داشت. ولی مصر به ما ویزا نداد .

مشرق: شما آدم احساسی هستید یا منطقی ؟!

مطهری: فکر می کنم كمتر احساسي هستم.

مشرق: دوست دارید با کدام شهید محشور شوید ؟

مطهری: با سیدالشهداء و با پدرم.

مشرق: بیشتر چه ذکری را به صورت روزانه می خوانید ؟

مطهری: یک ذکری بود که پدرم معمولا آن را می خواندند. (افوّض امری الی الله، ان الله بصیر بالعباد). ایشان این ذکر را زیاد می خواندند و من هم به تبعیت از ایشان گاهي همین ذکر را می خوانم .

مشرق: اگر به شما بگویند که سه روز دیگر بیشتر در این دنیا نیستید چه می کنید ؟!

مطهری: به نظرم باید برویم حق الناس و حق الله را جبران کنیم .

مشرق: حق الناس زیادی به گردنتان است ؟

مطهری: حتما هست. بالاخره گاهی ناخود آگاه این حق ایجاد می شود .

مشرق: مقروض هم هستید ؟

مطهری: خیر


مشرق: آخر الامر به ما نگفتید که چه کتابی را برای خواندن سفارش می کنید ؟

مطهری: کتاب، بستگی به موضوعش دارد. یک وقت شما می خواهید در موضوع فلسفه اسلامی مطالعه کنید، من معتقدم غیر از کتاب های شهید مطهری که امام(ره) و رهبری آنها را توصیه کرده اند، کتاب های آقای مصباح بیان روانی دارد و عمومي‌تر است. کتابهای آقای جوادی آملي شاید برای طلاب مفیدتر باشد چون بیانش كمي ثقیل‌ است. يا در باب کلام و اصول عقاید، کتابهای آقای سبحانی خوب است. کتابهای آقای مکارم هم برای مطالعه عموم مفيد و دارای بیان روان و خوبی است.  كتابهاي رهبر انقلاب هم كه جاي خود دارد. يادم هست كه كتاب آزادي هندوستان – كه ترجمه است – از ايشان، مورد تقدير و تمجيد شهيد مطهري قرار گرفت و دستخط آن شهيد در ابتداي آن كتاب موجود است، از جمله نوشته‌اند از اين كارها بايد زياد انجام شود.

نظر سیدحسن نصرالله درباره شهید مطهری به روایت علی مطهری

مشرق: آقای دکتر، بحث جهاد و شهادت بیش کشیده شد. تا به حال سیدحسن نصرالله را از نزدیک دیده اید ؟

مطهری: متأسفانه خیر. اما می دانم ارادت ویژه ای به شهید مطهری دارد و حتی مصاحبه هم کرده و این را گفته .

مشرق: اگر نصرالله را ببینید به او چه می گویید ؟

مطهری: به او احسنت و آفرین می گویم برای مقاومتش و نوع مدیریتی که دارد كه حتي مسيحيان لبنان را هم جذب كرده است.

مشرق: فکر می کنید انتخابات یک مرحله ای می شود یا دو مرحله ای ؟

مطهری : فعلا قابل پیش بینی نیست.

مشرق: نقش آقای هاشمی را در فرایند سیاسی روز چه می بینید ؟ بخصوص اینکه این روزها از ایشان زیاد نام برده می شود .

مطهری: آقای هاشمی به هر حال دلسوز انقلاب است . یعنی ما نمی توانیم، بگوییم خیر انقلاب را نمی خواهد. معتقدم ايشان بايد در انتخابات آينده فعال باشد.

مشرق: لطفا برویم و درباره "امّا"ها صحبت کنیم . این هایی که گفتید را همه می دانیم.

مطهری: بالاخره در این سالهای اخیر، هم اقتصاد و هم فرهنگ ما ضربه دیده. اینها باید اصلاح شود . حتی وحدت ملی ما هم تا حدودی ضربه دیده و یا سیاست خارجی ما می توانست بهتر از این باشد .

*مطهری و طرح وحدت ملی!/ هاشمی بیاید، حتی اگر شده کاندیدا شود

مشرق: شما در حال بیان این نکته هستید که طرح وحدت ملی آقای هاشمی برای انتخابات را قبول دارید ؟

مطهری: طرح ايشان را نمي‌دانم چيست. ولي ما باید قبول کنیم كه وحدت ملی ما آسیب دیده. ایشان هم آدمی است که در ترمیم این آسیب توانایی دارد چون در ميان اقشار مختلف مردم از جمله مخالفان و منتقدان پايگاه اجتماعي دارد.

مشرق: یعنی شما در حال بیان این نکته هستید که آقای هاشمی بیاید و کاندیدا شود ؟

مطهری: من نمی توانم برای ایشان تعیین تکلیف کنم. ولی می خواهم بگویم بالاخره باید از ظرفیت ایشان استفاده شود، حالا به  هر نحوی. ايشان كمك خوبي براي رهبري هستند. امروز هم نقشه جدا كردن ايشان از رهبري شكست خورده است.

مشرق: یعنی شما به آقای هاشمی توصیه می کنید که ظرفیتش را در معرض استفاده بگذارد ؟

مطهری: بله . حتماً. ایشان بايد فعال باشد و فعال هم هست و هيچ وقت با انقلاب قهر نمي‌كند چون آن را مثل فرزند خود مي‌داند.

مشرق: این در معرض گذاشتن چه معنایی دارد ؟

مطهری: از طريق متحد كردن افراد و گروه‌ها يا معرفي كانديدا و حتي اگر لازم باشد كانديدا شدن، خلاصه  به هر نحوی که خودشان صلاح می دانند .

مشرق : نامه حمایت از آقای مرتضوی را پیش شما هم آوردند؟

مطهری : بله.  اتفاقا خیلی اصرار داشتند که ما هم امضا کنیم. ولی من گفتم ما استیضاح وزیر را در ارتباط با همين موضوع امضا کردیم، معنا ندارد که بیاییم این را امضا کنیم. اما آنها می گفتند: خیر، به ما گفته اند که باید امضای شما چند نفر حتما باشد . ولی من به هیچ وجه امضا نکردم.

مشرق: نظرتان درباره آنهایی که امضا کردند چه بود ؟

مطهری: کار خوبی نکردند. آنهایی که برای حمایت از تغییر اساسنامه صندوق و تبديل آن به سازمان این نامه را امضا کردند باید بگویند که اگر این کار لازم بود چرا قبل از این صورت نگرفت . ضمن اینکه این قبیل تغییرات که بیشتر برای حفظ یک فرد در یک مقام صورت می گیرد یک کار غیر اخلاقی است. بیشتر شبیه حیله‌هاي شرعي ربا و یک نوع فرار از قانون قانونی است.
دولت باید به حکم دیوان عدالت تمکین می کرد و اکنون که دولت چنین کارهایی کرده ، به نظر من امضای آن نامه حمایت، کار خوبی نبود. بیشتر، مسئولان تامین اجتماعی بودند که این امضاها را جمع کردند. گاهی نمایندگان هم در رودربایستی این نامه ها را امضا می کنند .

مشرق: ما خبرهایی داشتیم مبنی بر اینکه تحلیل شما در انتخابات مجلس نهم این بوده است که رأی اول تهران به نام شما خواهد شد؟ 

مطهری: شما تلفن مرا شنود می کنید؟

مشرق: خیر! در محافل و رسانه ها آمده بود . می‌گفتند تحلیل شما این است.

مطهری: من فکر می کردم جزو دو، سه نفر اول باشم. چون اسم من در آن دو لیست مشهور نبود قاعدتاً حدس می زدم که رأی اول نخواهم بود . ولی فکر می کردم كه در همان دور اول عازم مجلس شوم. اساسا تلاش عده اي براي اين كه نام من در فهرست جبهه متحد نباشد به خاطر هراسي بود كه از نفر اول شدن من در تهران داشتند.

مشرق: فکر می کنید چرا این اتفاق رخ نداد ؟

مطهری: کسی که مستقل می آید آن هم در تهران، كارش بسيار سخت است.

مشرق: البته شما مستقل هم نیامدید، با لیست "صدای ملت" آمدید .

مطهری: بله. "با صدای ملت" آمدم . اما صدای ملت چه بود؟ ما خودمان دور هم جمع شده بودیم.

مشرق : همه دور خودشان جمع می شوند.

مطهری: نه، خب ما امکانات نداشتیم. مثلاً جبهه متحد امکانات زیادی دارد و جبهه پایداری هم همین طور . این ها از یک جاهایی بودجه هایی دارند. ما با بودجه‌ شخصي خودمان و كمك افرادي كه فكر مي‌كردند ما مظلوم واقع شده‌ايم (چون هم ابتدا رد صلاحيت شديم و هم از فهرست اصول گرايان كنار گذاشته شديم) امکانات فراهم کردیم. این خیلی متفاوت است . مثلا از طرف ما رفته بودند اداره پست تا یک چیزی را برای تبلیغ صدای ملت بدهند تا توزيع شود. قرارداد ما حدود 30 میلیون تومان شده بود. همزمان یکی از آن دو گروه مشهور برای کار خود که حجم بیشتری داشت قرارداد 500 میلیوني امضا كرده بودند. حالا شما ببینید 30 میلیون کجا و 500 میلیون کجا!؟
اصلا تبلیغات ما قابل قیاس با آنها نبود .

مشرق: پس اعتقاد دارید که دلیلش امکاناتتان بوده؟

مطهری: بله امکانات بود، چون همين كه من به اطلاع همه مردم حوزه انتخابيه برسانم كه من كانديدا هستم امكانات زيادي مي‌خواست. در دور دوم برخي فكر مي‌كردند كه من در دور اول رأي آورده‌ام، يا در دور اول برخي فكر مي‌كردند رد صلاحيت شده‌ام و اصلا شركت نكرده ام. ولي آن كسی كه در فهرست جبهه متحد يا پايداري بود خيالش راحت بود كه به طور خودكار تبليغاتش در همه جا توزيع شده.

مشرق: خب. شما چگونه با اینکه خودتان می‌دانستید و می‌دیدید که امکانات ندارید؛ به این تحلیل رسیده بودید که جزو سری اول از کاندیداهایی خواهید بود که به مجلس می روند ؟

مطهری: خب در عین حال می دانستم که بالاخره بسياري از مردم ما را می شناسند و به طور خودجوش در مقابل كساني كه مي خواستند ما به هر طريقي به مجلس راه پيدا نكنيم و حتي در دو روز آخر پيامك عليه من ارسال كردند، اصرار داشتند كه من وارد مجلس شوم و فعاليت مي كردند. فضای جامعه را می دیدم. من توی خیابان که راه می رفتم همه استقبال و اظهار حمايت مي‌كردند و خيلي‌ها از اقشار مختلف مردم مي‌گفتند شما رأي اول تهران هستيد. 

مشرق: خب به نظرتان این ملاکی است که شما حتماً رأی اول را بیاورید یا در دور اول به مجلس بروید؟

مطهری: بله، فضاي عمومي جامعه مهمترين ملاك است. من در همه جای تهران می دیدم که مردم از من استقبال می کنند، حزب‌اللهي و غير حزب‌اللهي.


*به حزب اللهی بودن افتخار می کنم

مشرق: شما خودتان را حزب اللهی می دانید؟

مطهری: حزب اللهی بودن به معنای واقعی آن، ادعای بزرگی است.

مشرق: دوست دارید حزب اللهی باشید؟

مطهری: بله افتخار می کنیم. منتها نمی‌توانم ادعا کنم که یک حزب‌اللهی هستم که تمام کارهایم مبتنی بر شرع است.

مشرق: این سؤال آخر ماست. من چند اسم را می برم. شما نظرتان را به صورت کوتاه درباره آنها بگویید .

احمد توکلی – قانونگرا
علی لاریجانی – (با خنده ...) داماد... سیاستمدار معتدل و باهوش.
آقا تهرانی – اخلاق خوب
باهنر _ سیاستمدار ( با خنده ... )
کوثری – مخلص و باصفا
حداد _ اديب و حكيم متدين
قالیباف – مدیر اجرایی
رضایی – مجاهد اسلام
آیت‌الله مهدوی کنی – روحانی معتدل و روشنفکر
آقای مصباح – روحانی تيزبين و حساس به انحرافات فکری
آرمیتا رضایی نژاد – گاهی که او را از تلویزیون دیده ام، گریه کرده‌ام
آقای مرتضوی – ابزار دست سياستمداران
سردار سلیمانی – مجاهد مخلص
روح الله حسینیان – روحانی خوش مشرب
جواد لاریجانی – نظریه پرداز
محمدرضا رحیمی –  متهم بلاتكليف پرونده بيمه ايران
علی اکبر صالحی ــ سیاستمدار نجیب
آمریکا _ سلطه گر